Człowiek a zwierzę, czyli stosunki międzygatunkowe

Osobniki należące do tego samego gatunku wchodzą często w skomplikowane relacje między sobą, często wrogie, ale często przyjazne, wykazując nawet działania altruistyczne i empatyczne. Zwierzęta z różnych gatunków traktują przedstawicieli innych w sposób pragmatyczny, starając się tak ułożyć wzajemne relacje, aby wyciągnąć z nich największe korzyści. Najczęściej, o ile to możliwe, obcoplemieńcy są traktowani jako żywność, często są też eliminowani jako konkurencja w walce o zasoby i terytorium, chociaż w określonych przypadkach korzystniejsze może być współżycie bez szczególnych kontaktów (komensalizm), albo nawet współpraca (symbioza).

Sąd Boży, rys. Tomasz Vetulani (2014)

Wizjoner czy szarlatan? Grof w Krakowie

Stanislav Grof jest osobą niewątpliwie nietuzinkową. I kontrowersyjną. Jego koncepcje są w sposób oczywisty sprzeczne z tym, co stanowi podstawy naukowego rozumienia pracy mózgu, ale jednocześnie fascynujące i — jak się wydaje — mogące mieć zastosowania praktyczne. I może nawet perspektywy rozwoju. Przecież psychoanaliza Freuda, podobnie jak grofowska psychologia transpersonalna, nie ma podstaw naukowych (w sensie popperowskim), ale niewątpliwie jest trwałym składnikiem nie tylko historii psychologii i psychiatrii.

fot. Anton Nossik / Wikimedia Commons

Odeszła Kicia!

Dla nas znacznie za wcześnie, dla niej chyba nie. Już bardzo cierpiała, już lękała się przejścia. Ale wciąż z żywym umysłem i humorem.

fot. Franciszek Vetulani

Korespondencja z doktorem Bohdanem Woronowiczem

W opublikowanym w styczniu 2013 na blogu tekście zatytułowanym Nie taka straszna, jak ją malują opisywałem stosunek polskich mediów do marihuany, starając się wykazać, że ilość nieprawdziwych informacji i manipulacji  dotyczących tej substancji, pojawiających się w materiałach emitowanych w największych stacjach telewizyjnych przeważa nad ilością informacji rzetelnych i naukowo sprawdzonych. Skupiając się głównie na materiale Czarno na białym emitowanym w TVN24, zacytowałem kilkakrotnie z pamięci wypowiedzi doktora Bohdana Woronowicza, psychiatry i certyfikowanego specjalisty terapii uzależnień. Mój tekst – przedrukowany w magazynie Monar na Bajzlu – zwrócił uwagę dra Woronowicza i skłonił go do kontaktu ze mną w celu wyjaśnienia nieporozumień wynikających z mojej niewłaściwej interpretacji jego myśli. Za zgodą doktora Woronowicza publikuję na blogu krótką korespondencję, którą wymieniliśmy w ostatnich dniach.

Gender, gender, pokaż rogi: burzliwa historia badań nad dimorfizmem mózgu ludzkiego

Dyskusja, jaka obecnie się toczy w mediach na temat „gender” jest i śmieszna, i straszna, w zależności od tego, czy bawi nas czy przeraża fakt, jak wielu ludzi bez kompetencji, ale o pewnej pozycji społecznej, zabiera głos w dość istotnych sprawach. Ale dyskusje na tematy związane z płcią i biologią toczyły się od dawna, i to wśród kompetentnych uczonych. Tutaj chciałbym przypomnieć, co działo się około 30 lat temu w Europie i USA.

rys. Iwona Siwek-Front

Alkoholizm i jego leczenie farmakologiczne

Mózg jest złożoną maszyną, w której impulsy elektryczne generowane w komórkach nerwowych — neuronach — są przekazywane na inne neurony przy pomocy sygnałów chemicznych — neurotransmiterów. Neurotransmitery, wyzwalane z neuronów przez impuls nerwowy dochodzą dyfundując do innych neuronów, i jeżeli natrafią tam na odpowiednie miejsca wiążące — receptory — spowodują wyzwolenie nowego impulsu elektrycznego. Tak więc w przekazywaniu sygnałów w mózgu biorą substancje chemiczne i ich receptory. Receptory w zasadzie powinny reagować tylko na swoiste molekuły, ale w otaczającym nas świecie jest wiele substancji na tyle podobnych do neurotransmiterów, że mogą one oszukać receptory i przyłączyć się do nich, powodując albo ich pobudzenie, podobnie jak prawdziwy neurotransmiter, albo blokadę, uniemożliwiając naturalny przepływ sygnałów.

rys. Tomasz Vetulani

Nic tak nie wpływa na ducha jak ciało

Od 12 marca w krakowskiej Fabryce na Zabłociu można oglądać Human Body Exhibition. Wystawie, ukazującej wspaniałą złożoność ludzkiego organizmu na różnych płaszczyznach, szybko przypięto łatkę „kontrowersyjna”. Głosy — zarówno entuzjastyczne, jak i krytyczne — wytworzyły wokół jej otwarcia typową medialną otoczkę. W niektórych kręgach wywołała obrzydzenie, oburzenie, strach. Twierdzono, że szokuje. Że została przygotowana bez poszanowania podstawowych zasad etycznych, ponieważ pochodzące z Chin eksponaty mogły zostać wypreparowane z osób skazanych tam na karę śmierci. Z drugiej strony na wszelkie sposoby reklamowano, zachęcano do zapoznania się z ekspozycją, całe miasto oblepiono plakatami. „To wystawa, która zmieni wasze życie” — deklarowali odważnie, chociaż bez pełnego pokrycia, organizatorzy.