Genetyka a poglądy polityczne

Co powoduje, że jesteśmy za PO, PiS czy SLD, albo za Ruchem Poparcia Palikota? Myśliciele zajmujący się życiem społecznym, tacy jak Marx czy Mannheim, uważali, że byt określa świadomość, czyli że nasze poglądy i ideologie kształtuje społeczeństwo. Jednakże mają one też swe korzenie we wrodzonych, determinowanych biologicznie i genetycznie predyspozycjach i osobowości. Badania na bliźniętach prowadzone przez Alforda, Funka i Hibbinga w 2005 roku wskazały, że czynniki genetyczne odpowiadają tak za kierunek (liberalny czy konserwatywny) jak i siłę przekonań politycznych.

Już Hipokrates uważał, że nasz temperament, (a z nim skłonności polityczne) zależy od materialnych czynników cielesnych, a mianowicie czterech fluidów. W zależności od tego, który – krew, flegma, żółć żółta czy żółć czarna – przeważa, osoba będzie sangwinikiem, flegmatykiem, cholerykiem czy melancholikiem (zdjęcie). I chociaż wiemy, że „fluidy” Hipokratesa nie maja wpływu na psychikę, jego podział na typy osobowości funkcjonuje do dziś (co potwierdza znane z logiki twierdzenie, że z fałszu nic nie wynika, a z dwóch fałszywych przesłanek można wyciągnąć prawdziwy wniosek np. Chleb jest kamieniem, kamienie są jadalne, a więc chleb jest jadalny). W końcu zeszłego stulecia Robert Cloninger zaproponował typologię opartą na aktywności układów neuroprzekaźników mózgowych. Osoby z przewagą układu noradrenergicznego (nerwów, komunikujących się z innymi przy pomocy noradrenaliny) jako główną cechę osobowości miałyby dążenie do otrzymania nagrody i satysfakcji, osoby z przewagą układu serotoninergicznego – unikanie krzywdy i niepowodzenia, a osoby z przewagą układu dopaminergicznego – poszukiwanie nowości. Ta typologia chyba się sprawdza, a różnice w profilu osobowościowym i występowaniu chorób psychicznych pomiędzy Ameryką i Europą mogą być tłumaczone selekcją behawioralną w czasie emigracji na przełomie XIX i XX wieku, kiedy poszukujący nowości ryzykanci (dopaminowcy) wsiadali na statki płynące do Nowego Świata, a obawiający się kłopotów (serotoninowcy) w dalszym ciągu uprawiali swoje małe poletka i tłoczyli się w niewielkich biednych miasteczkach.

Układ dopaminowy, odpowiedzialny za motorykę, funkcje poznawcze, poczucie przyjemności, porozumiewa się z innymi układami przy pomocy dopaminy, która działa na odpowiednie receptory. Znamy co najmniej pięć typów receptorów dopaminowych, a jeden z nich, receptor D4 (DRD4), jest zaangażowany w bardzo wielu funkcjach mózgu, takich jak poszukiwanie nowości, oraz w wielu chorobach psychicznych, takich jak schizofrenia, choroba Parkinsona, psychoza maniakalno-depresyjna (oficjalnie nazywana chorobą afektywną dwubiegunową) i uzależnieniami. Receptor DRD4 występuje w wielu różnych odmianach genetycznych, związanych z różnymi cechami zachowania I osobowości. Zaobserwowano istotne różnice w zachowaniu osób posiadających wariant DRD4-R7 (z wydłużoną trzecią pętlą cytoplazmatyczną) i wariant DRD4-R4 (z i pętlą krótką).. Wariant DRD4-R7. jest związany z poszukiwaniem nowości, ekstrawersją i otwartością, a ta ostatnia cecha jest związana z liberalizmem. Nic więc dziwnego, że zabrano się za jego badanie w doświadczeniu obejmującym ponad 15,000 osób, początkowo uczniów klas 7 – 12, badanych po raz pierwszy w latach 1994-1995, a ostatni – 2001-2002. Badacze sprawdzali, czy obecność tego genu ma znaczenie dla poglądów politycznych oraz czy jest związana z liczbą przyjaciół w okresie dorastania.

Wyniki badania okazały się bardzo interesujące. Sama obecność genu DRD4- R7 nie ma znaczenia dla poglądów politycznych, ani dla liczby przyjaciół. Ale o ile u dzieci nienoszących genu DRD4-R7 nie ma także żadnej korelacji między liczbą przyjaciół i poglądami, to wśród nosicieli DRD4-R7 istnieje wyraźną zależność – im więcej przyjaciół w szkole, tym bardziej liberalne poglądy w wieku młodzieńczym. Jest to bardzo doniosłe odkrycie, świadczy ono dowodnie o istnieniu silnego oddziaływania predyspozycji genetycznych ze środowiskiem w kształtowaniu naszych postaw życiowych.

Oryginalna praca (Settle JE, Dawes CT, Christakis NA, Fowler JH (2010). „Friendships moderate an association between a dopamine gene variant and political ideology”. The Jounal of Politics 72 (4): 1189–98) jest bardzo łatwa do ściągnięcia – wystarczy w Wikipedii (angielskiej) wejść na „Dopamine receptor D4” i w References wejść na pozycję 2 i kliknąć ikonkę Adoby Acrobata. A pracę przeczytać warto, bo wstęp bardzo jasno omawia badania nad ideologiami i ich podstawami genetycznymi, relacje między poszukiwaniem nowości, przyjaźni i liberalizmem, podstawowe pojęcia genetyczne, neurobiologię DRD4-7R, oraz problemy metodyczne badań.

~ - autor: vetulani w dniu 2 listopada, 2010.