Ecstasy – jak straszny jest diabeł?

Nic nie jest tak ważnego jak kontakt z czytelnikami. Zmusza autora do myślenia, co mu zawsze wychodzi na dobre. Otrzymałem bardzo interesujący, krytyczny list na który czuję się w obowiązku odpowiedzieć i to po przeprowadzeniu dodatkowych badań sprawy.

Oto list:

Witam!

W pewnym programie gdzie był Pan gościem Szymona Hołowni powiedział Pan, że ecstasy jest substancją bardzo szkodliwą i została stworzona w skutek walki podziemnych chemików z instytucjami państwowymi. Z mojej wiedzy wynika, że mdma powstała przypadkiem w roku 1912 i nie znalazła zastosowania przez kolejne 60 lat a jej szkodliwość jest bardzo niska o czym świadczą badania przeprowadzone przez Dr Stephena Kish’a. Jedyna badanie mówiące o szkodliwości zostało przeprowadzone w roku 1998 przez Dr Mccarthego i było zrobione na zamówienie rządu co budzi pewne wątpliwości. Tymbardziej, że środowisko naukowe uznaje wyniki tych badań za nierealne. Chciałem prosić Pana o ustosunkowanie się do tego i informacje na podstawie czego wysunął Pan wnioski o wysokiej szkodliwości ecstasy (i ewentualnie czym ta szkodliwość się objawia) Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź.

Pozdrawiam

Paweł Potrepko

Szanowny Panie,

Dzięki za zapytanie.

Poglądy na szkodliwość ecstasy się zmieniają, moje też, w miarę uzyskiwania nowych danych; generalnie obecnie uważa się ją za mniej groźną niż dawniej, ale nie jest zupełnie pozbawiona działań szkodliwych.

Jeżeli chodzi o odkrycie, to faktycznie ecstasy została zsyntetyzowana w laboratoriach Mercka (nie całkiem przypadkowo, tylko syntetyzowano wtedy wiele nowych związków, w miarę powstawania nowych metod syntezy) i na wszelki wypadek opatentowana bez żadnych badań biologicznych w 1914 roku i zapomniana. We wczesnych latach 70. została zsyntetyzowana ponownie, tym razem celowo, jako hybryda metamfetaminy i meskaliny, właśnie jako designer drug do stosowania na „raves”, unikając na jakiś czas wejścia na listę związków zakazanych.

Trzy siostry, od lewej: Nina, Hania i Ira Latinikówne

Dane o śmiertelnych skutkach ecstasy są dobrze widoczne, gdyż jak to zauważył David Nutt, prasa bardzo nie lubi ecstasy i donosi o KAŻDYM śmiertelnym wypadku z jej użyciem, a tylko o co trzecim z użyciem amfetaminy, zaś śmierć wywołana paracetamolem lub innymi dostępnymi bez recepty lekami przeciwbólowymi – raz na 2500 razy.

Najbardziej obiektywne ostatnie dane z terenu Anglii i Walii [King LA, Corkery JM., An index of fatal toxicity for drugs of misuse. Hum Psychopharmacol. 2010 Mar;25(2):162-6] podają, że w latach 2003-2007 wypadków śmiertelnych, w których była w certyfikacie zgonu wymieniona ecstasy, rocznie zdarzyło się średnio 49.2 (przy szacowanej liczbie użytkowników 541 800, a więc około 1 na 11 tysięcy), odpowiednie dane dla podobnie niebezpiecznych (jak się okazało) substancji wynosiły: amfetamina 41,3 (na 417 800) a kokaina 169,0 (na 792 600).  Znacznie groźniejsza były heroina i morfina (766.2 na 39000), natomiast bardzo nieszkodliwa okazała się marihuana (15.6 na 2 835 400 czyli jeden na 181 756 użytkowników). Indeks bezpieczeństwa (ile razy dawka śmiertelna przewyższa dawkę średnio używaną) również plasuje ecstasy (16) poniżej heroiny (6). kokainy (10) i metamfetaminy (10), natomiast warto dodać, że dla marihuany wynosi on ponad 1000, czyli aby się zabić trzeba wypalić co najmniej kilogramy konopi [Gable RS. Comparison of acute lethal toxicity of commonly abused psychoactive substances. Addiction 2004, 99(6): 686–696].

Stosunkowo nowy, bardzo obszerny raport (315 stron) przygotowany przez Health Technology Assessment Programme [Rogers G, Elston J, Garside R, Roome C, Taylor R, Younger P, Zawada A, Somerville M. The harmful health effects of recreational ecstasy: a systematic review of observational evidence. Health Technol Assess. 2009 Jan;13(6):III-IV, IX-XII, 1-315] konkluduje: Wiele doniesień opublikowanych w stosunkowo mniej prestiżowych czasopismach sugeruje, że rekreacyjne użycie ecstasy jest związane z istotnymi deficytami poznawczymi, zwłaszcza z uszkodzeniem bezpośredniej i odroczonej pamięci słownej, oraz z nasileniem objawów psychopatologicznych. Znaczenie kliniczne kontaktu z ecstasy jest zmienne w indywidualnych przypadkach, ale średnio rzecz biorąc deficyty są względnie niewielkie. Ecstasy powoduje wiele natychmiastowych efektów szkodliwych, ale sama przez się, bez równoczesnego użycia innych substancji, jest rzadko przyczyną śmierci. Najczęstszymi przyczynami zgonu po przedawkowaniu ecstasy jest hipertermia (podwyższenie temperatury ciała) i hiponatremia (obniżenie poziomu sodu w surowicy w wyniku nadmiernego oddawania moczu), prowadząca do obrzęku mózgu. Szpitale donoszą, że liczba śmierci wśród osób przywiezionych na oddziały ratunkowe po zatruciu ecstasy waha się między 0 a 2%.

Bardzo wyważony, nieco starszy przegląd szkodliwych i potencjalnie użytecznych, medycznych zastosowań ecstasy [Morton J. Ecstasy: pharmacology and neurotoxicity, Curr Opin Pharmacol. 2005 Feb;5(1):79-86] kończy się uwagami: debata na temat używania i nadużywania MDMA wciąż trwa. Niektórzy uważają, że badania wykazujące neurodegeneracyjne działanie ecstasy są obarczone błędami i że brak dowodów, aby okazyjne używanie ecstasy powodowało jakiekolwiek szkody. Inni są zdania, że ecstasy jest neurotoksyczna, a jej szerokie stosowanie stwarza neurologiczną bombę z opóźnionym zapalnikiem. Jeżeli tak jest, to bomba ta tyka już ćwierć wieku i powinna niedługo wybuchnąć. Najprawdopodobniej, jak to dzieje się w wielu sporach naukowych, prawda leży gdzieś pośrodku. Jest jednak całkiem jasne, że nie udowodniono dotychczas, że rekreacyjne używanie ecstasy jest bezpieczne. Brak obecnie dobrych badań wieloletnich, i chociaż jest szansa, że ecstasy zacznie się próbować jako lek wspomagający psychoterapię w leczeniu zespołu stresu pourazowego, nie badano jak ecstasy działa u osób z zaburzeniami psychicznymi.

Tak więc odpowiadając Panu na pytanie, na podstawie czego wysunąłem wnioski o wysokiej szkodliwości ecstasy i czym ta szkodliwość się objawia odpowiadam, że cytowana przez mnie literatura, będąca opisem rzetelnych, nie narkofobicznych badań, wskazuje, że pod wpływem tego związku zdarzają się, chociaż rzadko, wypadki nagłego kryzysu, najczęściej na parkiecie, który w pewnej liczbie przypadków kończy się tragedią – śmiercią w wyniku przegrzania lub obrzęku mózgu. W czasie, w którym miałem wspomniany wywiad byłem pod wrażeniem jednego z publikowanych w internecie listów rodziców, którzy w taki bezsensowny sposób stracili córkę. Ich nic nie pocieszało stwierdzenie, że był to jeden na jedenaście tysięcy wypadków. No i pewno u mnie emocje skłoniły rozum do myślenia, że trzeba starać się zwiększyć margines bezpieczeństwa.

Jeżeli w bazie Entrez Pubmed wpiszemy hasła „ecstasy” i „fatal” okaże się, że od roku 1992 opublikowano 120 artykułów z tymi słowami kluczami, a większość z nich donosi o przypadkach śmiertelnych, związanych z ecstasy. A więc, nawet jeżeli diabeł nie jest tak straszny, jak go malują, a wygląda niezwykle sympatycznie, lepiej zachować ostrożność.

~ - autor: vetulani w dniu 12 marca, 2011.